EN – To tell the truth I had no time at all for it, but I couldn’t resist to attend the press meeting on the exhibitions to be set up in Bruges 2014-15.

The attractiveness was in the names of the speakers: Sophie De Schaepdrijver, historian and WW 1 expert…Carl De Keyser, acclaimed Magnum photographer…David Van Reybrouck, historian, writer, and (as I knew from previous experiences) a catching speaker. Inspiring and committed, all three of them. And critical: opposition to the expected ‘Gulf of Nostalgia’ during the Centenary was expressed.

Not much explanation followed, so I did not discern what exactly they meant with this ‘Nostalgia’ remark. Meanwhile it is clear to me that the representation of The Great War in most cases fits in one of the following categories – indeed leaving room for nostalgia:

• the military-technical approach: which fight took place exactly where, when, by whom, with what of resources and with which effects. An approach that is a bit in a tight corner nowadays, although these military facts remain the undeniable facts of war;
• the personal story: the individual experience of soldiers and others involved at the front, their suffering and death, their courage, despair, fear, hope. The winning approach in our times, supposedly because these detailed stories offer identification, even after a century. And because their message is broadly accepted: war is horror;
• the art retrospectives: art before, during or after the war, presented as an echo of the world catastrophe.

Sophie De Schaepdrijver and David Van Reybrouck promised something different. “By now we all know the war was terrible”, they stated. So, no room for nostalgia in their project, but an interpretative approach that will ask questions on the mechanisms behind the facts. Who had the power and how was it wielded? Who underwent this power? How much room to move had the powerful, the powerless? Their project is not the only one to make do with too much nostalgia. But theirs is more than an insight, it is a mission.

After the press conference I returned hastily to the train station. Bruges was all tranquility, slightly snow-clad and wintry. So remarkable, that exactly our Capital of Nostalgia should embark on an anti-nostalgia project.

Exhibitions: from October 14, 2014 until February 22, 2015

NL – Eigenlijk had ik er helemaal geen tijd voor, maar gisteren kon ik niet weerstaan aan de verleiding om naar de persvoorstelling te gaan van de tentoonstellingen die Brugge zal op zetten in 2014-2015.

De aantrekkingskracht zat hem in de namen: Sophie De Schaepdrijver, historica en WO 1-experte…Carl De Keyser, gewaardeerd Magnum fotograaf…David Van Reybrouck, historicus en schrijver en (zoals ik wist uit eerdere ervaringen) aanstekelijke spreker. Bevlogen en geëngageerd zijn ze alle drie. En kritisch: er werd lichtjes van leer getrokken tegen de ‘golf van nostalgie’ die ze zien afkomen in 2014-18.

Bij gebrek aan verdere toelichting weet ik niet wat ze exact bedoelden met die ‘nostalgie’.Wel is me duidelijk dat de Eerste Wereldoorlog doorgaans op één van de volgende manieren wordt benaderd – en ja, die geven wel ruimte voor nostalgie:

• de militair-technische: welk gevecht gebeurde precies waar, wanneer, door wie, met welke middelen en met welk effect. Momenteel een beetje in de verdrukking als invalshoek, al blijven deze feiten de onontkoombare feiten van de oorlog;
• het persoonlijke verhaal: soldaten en anderen aan het front, hun lijden en dood, hun moed, wanhoop, angst, hoop. De winnende benadering de laatste decennia, allicht omdat die concrete verhalen herkenbaar blijven, ook na een eeuw. En omdat ze een aanvaarde boodschap brengen: oorlog is gruwel;
• de artistieke retrospectieve: kunst van voor, tijdens en/of na de oorlog als echo van de wereldbrand.

Sophie De Schaepdrijver en David Van Reybrouck hebben ons gisteren iets anders beloofd. “Dat de oorlog verschrikkelijk was, weten we onderhand wel” Geen nostalgia dus, maar een interpretatieve benadering die vragen zal stellen over de krachten achter de feiten. Wie had macht en hanteerde ze? Wie onderging ze en hoe? Hoeveel handelingsvrijheid had de machthebber, hoeveel de machteloze? Ze zijn niet de enigen die iets dergelijks on-nostalgisch ambiëren, maar het is voor hen meer dan een uitgangspunt, het is een missie.

Na afloop haastte ik me terug naar het station. Brugge lag er stil, licht besneeuwd en winterig bij. Hoe merkwaardig, dat juist de Hoofdstad van de Nostalgie dit anti-emo project opzet.

Tentoonstellingen: van 14 oktober 2014 tot en met 22 februari 2015