Dunvegan view

EN – You will understand that after a three year long immersion in all things WWI, we looked for a centenary free zone for our summer holidays. Budget as well as time was limited and France, Italy and Spain had been recently visited, which explains why we ended up touring the Scottish Highlands and Islands for two weeks.

It worked, well, not entirely. Once again history proved unavoidable. There it stood, across the street from the hotel where we had had dinner: a monument for the victims from Dunvegan, silently looking over the loch. The next day at the entrance of lovely Ullapool, another monument. And the next and the next. Small monuments, bearing short lists of names remembered in small towns. Well tended places but obviously not in the centre of Centenary attention.

And rightly so. Long ago these Scottish villages and towns decided on how they would honor their fallen. They did not raise a heroic statue in the centre of the market place. Instead, without exception, a place at the fringe of the community was dedicated to their remembrance. A meticulously selected spot where silence can be found, and with the most beautiful view over lochs and hills, islands and town. A monument whispering: this is your home. This is where you belonged. Wherever your body may rest, this is where your soul is harboured.

Achiltibuie view

NL – Het lag voor de hand dat we, na drie jaar onderdompeling in ‘De Groote Oorlog’, op zoek gingen naar een ‘herdenkingsvrije’ zone voor onze zomervakantie. Tijd en geld waren beperkt. Frankrijk, Italië en Spanje hadden we nog niet zo lang geleden bezocht. Zo kwamen we uit bij twee weken toeren door de Schotse Highlands en Islands.

Het werkte, ehh, niet helemaal. Opnieuw bleek de geschiedenis onontkoombaar. Op een avond bij het verlaten van het hotel waar we dineerden stond daar aan de overkant van de straat een monument, stil uitkijkend over het water, voor de slachtoffers 1914-1918 van Dunvegan. De volgende dag zagen we bij het binnenrijden van lieflijk Ullapool een ander monument. En in het volgende stadje nog een. En weer een. Kleine monumenten, met korte lijsten van de slachtoffers uit kleine stadjes. Goed onderhouden, maar duidelijk niet in het centrum van de Centenary-aandacht.

Ullapool view

En zo is het goed. Lang geleden besloten deze Schotse dorpjes en stadjes hoe ze hun gesneuvelden zouden eren. Ze kozen niet voor heroïsche standbeelden in het midden van hun dorpsplein. In de plaats daarvan hebben ze, stuk voor stuk, een monument gebouwd aan de rand van de gemeenschap, op een zorgvuldig gekozen plek waar het stil is, en vanwaar je prachtige uitzichten hebt over lochs en heuvels, eilanden en dorpen. Een monument dat fluistert: dit is jouw wereld. Dit is waar je thuishoort. Waar je lichaam ook mag rusten, hier is het dat je ziel gekoesterd wordt.